Hiện nay, tình trạng xả thải rác bừa bãi xảy ra ở nhiều nơi, trong đó có các thành phố lớn. Đây thật sự là bài toán nan giải. Vấn đề này đặt ra có lẽ không mới, bởi từ nhiều năm nay, nó đã được đưa ra mổ xẻ, bàn luận, tìm giải pháp, song trên thực tế, dường như chưa được cải thiện nhiều. Ý thức của cộng đồng chính là vấn đề cần phải nói tới.
Trong cuộc sống, chúng ta vẫn bắt gặp những trường hợp chỉ vì “tiện tay” ném vỏ chai nước, vỏ bánh kẹo xuống đường không; đổ rác thải trong gia đình xuống kênh rạch, cống thoát nước; hay “tiện tay” vứt vỏ hộp sữa vừa uống xong, chiếc khăn giấy vừa dùng xong… xuống mái nhà kế bên. Thậm chí, tại những nơi công cộng, có thùng rác để sẵn nhưng một số người có thể vứt rác ngay tại gốc cây, gầm ghế hay quăng ngay… chân thùng rác.
Điều đáng nói ở đây là hành động ấy lại đang diễn ra ở tất cả các lứa tuổi, thậm chí của cả những trí thức, học sinh, sinh viên. Một lễ hội đi qua là ngổn ngang rác thải, là mồ hôi và thậm chí là cả nước mắt nhọc nhằn của những người lao công khi phải “tiếp nhận”. Một buổi tổng kết, chia tay năm học hay một chương trình văn nghệ, hội thao tại trường học, người ta cũng bắt gặp những mảnh giấy, những vỏ chai, những ly nhựa vứt bừa bãi. Đó hình như đã là thói quen của nhiều người được hình thành từ sự thiếu ý thức BVMT và cũng bởi sự vô trách nhiệm đối với những người xung quanh, với xã hội, với cộng đồng. Việc vứt rác bừa bãi ảnh hưởng đến mỹ quan, làm ô nhiễm môi trường, gây ra những thiệt hại về kinh tế – xã hội, tác động nghiêm trọng tới sức khỏe của con người. Và rồi những hậu quả từ sự thiếu ý thức ấy lại chính con người chúng ta phải gánh chịu.
Công nhân vớt rác dưới cống thoát nước ở đường Nguyễn Hữu Cảnh (TP. HCM) ngày 18/10/2017 (Nguồn: Báo Tiền Phong)
Do hậu quả của việc vứt rác bừa bãi, tháng 10/2017, đường Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh) ngập nặng bởi một trận mưa chưa tới 1 giờ đồng hồ với lượng mưa chỉ khoảng 40mm, trong khi trước đó, cơn mưa lớn kéo dài hơn 4 giờ, với vũ lượng 125,2mm thì đường sạch ráo.
Nguyên nhân khi được kiểm tra là toàn bộ tuyến cống hai bên đường bị tắc nghẽn, máy bơm không hút được nước gây ngập. Bước đầu mở 4 nắp hố ga tại khu vực này thì thấy rất nhiều chai lọ, bao bì, mút xốp bịt kín miệng cống (mỗi hố gần 1 mét khối rác). Hệ thống cống nước được xây dựng để thoát nước đã trở thành nơi “tập kết” rác thải!
Từ vụ việc trên, ngay sau đó, UBND TP. Hồ Chí Minh đã lập tức có chỉ đạo khẩn 24 quận, huyện, các sở ngành liên quan, Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TP. Hồ Chí Minh khẩn trương kiểm tra, xử lý, phạt nặng hành vi dồn đổ rác thải làm tắc hệ thống cống thoát nước trên địa bàn TP.
Thiết nghĩ, chúng ta cần phải tăng cường tuyên truyền mạnh hơn nữa, thường xuyên hơn nữa với nhiều kênh khác nhau để thay đổi nhận thức, hành vi của con người và đặc biệt là trong môi trường giáo dục. Công tác này phải được đẩy mạnh ở các cấp học, ngay từ các trường mầm non. Như vậy, không những bản thân các em có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường mà chính các em còn là những tuyên truyền viên hiệu quả làm thay đổi hành vi của người lớn, sẽ tạo sức lan tỏa cho cả cộng đồng.
Tại các đơn vị, khu dân cư, việc tuyên truyền này cũng cần đẩy mạnh, cần đưa vào trong nội dung các cuộc họp tổ dân phố, phát động các phong trào xanh – sạch – đẹp thường xuyên, gắn với các phong trào thi đua của cơ sở. Bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền thì cũng phải có chế tài đủ mạnh để xử lý những hành vi vi phạm.
Hiện nay, mỗi ngày chúng ta xả ra môi trường với một lượng lớn rác thải đủ loại. Chỉ tính riêng rác thải sinh hoạt, tại TP. Hồ Chí Minh, mỗi ngày phát sinh khoảng 8.300 tấn rác và tại TP. Hà Nội, trung bình mỗi ngày đêm phát sinh hơn 6.200 tấn chất thải sinh hoạt. Các cấp chính quyền đang nỗ lực để quản lý và xử lý hiệu quả nhất đối với lượng rác thải phát sinh trên địa bàn. Công tác này hiện cũng đang gặp nhiều khó khăn. Để có một môi trường sống trong lành, rất cần sự chung tay, cần ý thức và trách nhiệm của cả cộng đồng, hạn chế đến mức tối đa việc xả thải và tuyệt đối không vứt rác thải bừa bãi, không đúng nơi quy định.
Trần Tân (Theo ĐCSVN)
