Van cửa phai là thiết bị có cơ cấu có thể xoay hoặc trượt thiết bị này có hèm khe, bản lề hoặc một trục xoay dọc hoặc xoay ngang và được đặt tại đầu của cống, kênh hoặc đường ống để có thể kiểm soát dòng chảy từ bên này sang bên khác. Van cửa phai thường được sử dụng tại các cửa xả ven sống, cửa kênh, cửa cống và cửa đập.
Van cửa phai được ứng dụng để điều tiết và phân phối lượng nước trong hệ thống cấp thoát nước, hệ thống kênh mương thủy lợi, thủy điện, các cửa xả ven biển trong các trạm bơm và bể xử lý nước cũng như trong các dự án điều tiết mức nước ở hồ điều hòa.
