WesterntechVN – Dập tấm là phương pháp gia công quan trọng trong sản xuất công nghiệp, đặc biệt là sản xuất hàng loạt.

Bài viết này sẽ đi sâu vào các phương pháp tạo hình trong dập tấm và ứng dụng của chúng trong sản xuất.

1. Các phương pháp tạo hình trong dập tấm

• Dập vuốt (deep drawing):
  • Tạo hình chi tiết dạng cốc sâu từ phôi tấm phẳng.
  • Phôi được ép vào lòng khuôn bằng chày dập.
  • Ứng dụng: sản xuất vỏ lon, vỏ bình chứa, chi tiết ô tô.
• Dập uốn (bending):
  • Tạo hình chi tiết dạng uốn cong từ phôi tấm phẳng.
  • Phôi được uốn cong theo hình dạng khuôn.
  • Ứng dụng: sản xuất chi tiết khung, chi tiết vỏ, chi tiết kẹp.
• Dập ép (forming):
  • Tạo hình chi tiết có hình dạng phức tạp từ phôi tấm phẳng.
  • Phôi được ép vào lòng khuôn có hình dạng mong muốn.
  • Ứng dụng: sản xuất chi tiết vỏ, chi tiết trang trí, chi tiết kết cấu.
• Dập vuốt ngược (reverse drawing):
  • Dập vuốt chi tiết theo hướng ngược lại so với dập vuốt thông thường.
  • Tạo ra các chi tiết có hình dạng phức tạp hơn.
  • Ứng dụng: sản xuất các chi tiết có gờ, có rãnh.
• Dập vuốt có vuốt mỏng thành (ironing):
  • Dập vuốt chi tiết đồng thời làm mỏng thành chi tiết.
  • Tạo ra các chi tiết có thành mỏng, độ chính xác cao.
  • Ứng dụng: sản xuất vỏ lon, vỏ bình chứa có thành mỏng.
• Dập lốc (spinning):
  • Tạo hình chi tiết có dạng hình tròn xoay từ phôi tấm phẳng.
  • Phôi được ép vào trục quay và tạo hình bằng dụng cụ lốc.
  • Ứng dụng: sản xuất chao đèn, nắp chụp, chi tiết trang trí.
• Dập vuốt có biến mỏng (thinning):
  • Dập vuốt chi tiết đồng thời làm biến dạng mỏng thành chi tiết.
  • thường được dùng cho các hợp kim nhôm.
  • ứng dụng sản xuất vỏ hộp, vỏ các thiết bị điện tử.
• Dập cắt (blanking):
  • Cắt phôi tấm theo đường bao kín để tạo ra chi tiết mong muốn.
  • Phần phôi bị cắt rời ra khỏi tấm là sản phẩm.
  • Ứng dụng: sản xuất các chi tiết phẳng như đĩa, vòng đệm, chi tiết máy.
• Đột lỗ (piercing):
  • Tạo lỗ trên phôi tấm bằng cách cắt bỏ phần vật liệu bên trong đường bao kín.
  • Phần vật liệu bị cắt bỏ là phế liệu, phần còn lại là sản phẩm.
  • Ứng dụng: tạo lỗ trên chi tiết vỏ, chi tiết kết cấu, chi tiết máy.
• Dập vuốt sâu (deep drawing):
  • Tạo hình chi tiết dạng hộp, cốc sâu từ phôi tấm phẳng.
  • Chi tiết có chiều sâu lớn hơn đường kính.
  • Ứng dụng: sản xuất vỏ bình gas, bồn rửa, chi tiết ô tô.
• Dập nổi (embossing):
  • Tạo hình chi tiết có gân nổi trên bề mặt.
  • Tăng độ cứng vững của chi tiết, tạo hình trang trí.
  • Ứng dụng: sản xuất vỏ máy, chi tiết trang trí nội thất.
• Dập viền mép (flanging):
  • Tạo viền mép cho chi tiết dạng lỗ hoặc dạng hộp.
  • Tăng độ cứng vững của chi tiết, tạo mối ghép.
  • Ứng dụng: sản xuất chi tiết vỏ, chi tiết ống dẫn.

2. Ứng dụng của dập tấm trong sản xuất

• Ngành ô tô:
  • Sản xuất thân xe, vỏ xe, chi tiết khung gầm, chi tiết nội thất.
• Ngành hàng không vũ trụ:
  • Sản xuất vỏ máy bay, chi tiết động cơ, chi tiết kết cấu.
• Ngành đóng tàu:
  • Sản xuất vỏ tàu, chi tiết kết cấu, chi tiết nội thất.
• Ngành điện tử:
  • Sản xuất vỏ máy tính, vỏ điện thoại, linh kiện điện tử.
• Ngành đồ gia dụng:
  • Sản xuất vỏ tủ lạnh, máy giặt, nồi, chảo, đồ dùng nhà bếp.
• Ngành xây dựng:
  • Sản xuất tấm lợp, tấm ốp, chi tiết kết cấu.
• Ngành bao bì:
  • Sản xuất vỏ lon, vỏ hộp, nắp chai.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn phương pháp dập tấm

• Hình dạng và kích thước chi tiết:
  • Chi tiết dạng cốc sâu: dập vuốt sâu.
  • Chi tiết dạng uốn cong: dập uốn.
  • Chi tiết có gân nổi: dập nổi.
• Vật liệu phôi:
  • Tính dẻo, độ bền, độ dày.
  • Ảnh hưởng đến khả năng tạo hình, lực dập.
• Yêu cầu về độ chính xác và chất lượng bề mặt:
  • Chi tiết yêu cầu độ chính xác cao: dập vuốt có vuốt mỏng thành.
  • Chi tiết yêu cầu bề mặt nhẵn bóng: dập lốc.
• Số lượng sản phẩm:
  • Sản xuất hàng loạt: dập khuôn.
  • Sản xuất đơn chiếc hoặc số lượng ít: dập thủ công hoặc dập trên máy vạn năng.
• Chi phí sản xuất:
  • Chi phí khuôn dập, chi phí vật liệu, chi phí nhân công.

Dập tấm là phương pháp gia công linh hoạt, tạo ra các chi tiết có hình dạng đa dạng, đáp ứng yêu cầu của nhiều ngành công nghiệp. Việc lựa chọn phương pháp dập tấm phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa quá trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm chi phí.