WesterntechVN – Sửa chữa khuyết tật vật đúc là công đoạn cần thiết để khắc phục các lỗi phát sinh trong quá trình sản xuất, giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Bài viết này sẽ giới thiệu các phương pháp sửa chữa khuyết tật vật đúc phổ biến, phân tích ưu nhược điểm và ứng dụng của chúng.

1. Các phương pháp sửa chữa khuyết tật vật đúc

• Trát bằng sơn bakelit hoặc nhựa matit:
  • Áp dụng cho các chỗ rỗ nhỏ trên bề mặt không quan trọng.
  • Đơn giản, nhanh chóng, chi phí thấp.
  • Hạn chế: không chịu được tải trọng lớn, dễ bị bong tróc, chỉ phù hợp cho bề mặt.
• Nhúng chi tiết vào dung dịch amôn clorua (NH4Cl):
  • Áp dụng cho các chi tiết làm việc dưới áp lực thủy lực, khuyết tật không lớn.
  • Phản ứng hóa học tạo ra lớp oxit bịt kín lỗ rỗ.
  • Hạn chế: chỉ áp dụng cho một số loại vật liệu và khuyết tật, khả năng chịu lực kém.
• Rót kim loại lỏng vào chỗ thiếu hụt:
  • Áp dụng cho các chỗ thiếu hụt lớn.
  • Cần chuẩn bị khuôn và kim loại lỏng phù hợp, gia nhiệt chi tiết đúc.
  • Hạn chế: khó thực hiện, có thể gây ra ứng suất dư, tốn kém.
• Hàn hơi hoặc hàn điện:
  • Áp dụng cho các vết nứt, rỗ khí, rỗ xỉ, thiếu hụt lớn.
  • Cần lựa chọn phương pháp hàn và vật liệu hàn phù hợp, làm sạch và chuẩn bị bề mặt hàn.
  • Hạn chế: có thể gây ra biến dạng, ứng suất dư và thay đổi cơ tính vật liệu, yêu cầu thợ hàn có tay nghề cao.
• Nhiệt luyện:
  • Áp dụng để khử ứng suất dư và tăng cơ tính vật liệu.
  • Cần lựa chọn chế độ nhiệt luyện phù hợp, kiểm soát nhiệt độ và thời gian chính xác.
  • Hạn chế: có thể gây ra biến dạng và thay đổi kích thước vật liệu, tốn kém năng lượng.
• Phun phủ kim loại:
  • Áp dụng để phục hồi bề mặt bị mài mòn, ăn mòn hoặc hư hỏng.
  • Tạo lớp phủ kim loại mới trên bề mặt chi tiết đúc.
  • Hạn chế: yêu cầu thiết bị chuyên dụng và thợ kỹ thuật lành nghề, chi phí cao.
• Sử dụng vật liệu composite:
  • Áp dụng để sửa chữa các khuyết tật lớn hoặc gia cường chi tiết đúc.
  • Sử dụng vật liệu composite có độ bền cao, khả năng chịu lực tốt.
  • Hạn chế: chi phí vật liệu cao, yêu cầu kỹ thuật thi công phức tạp.

2. Lựa chọn phương pháp sửa chữa phù hợp

• Tính chất và kích thước khuyết tật:
  • Rỗ nhỏ: trát sơn hoặc nhựa.
  • Rỗ lớn hoặc thiếu hụt: rót kim loại lỏng hoặc hàn.
  • Vết nứt: hàn.
  • Ứng suất dư hoặc cơ tính kém: nhiệt luyện.
  • Bề mặt bị hư hỏng: phun phủ kim loại.
  • Chi tiết cần gia cường: sử dụng vật liệu composite.
• Loại vật liệu vật đúc:
  • Gang: hàn gang nguội hoặc hàn gang nóng, rót kim loại lỏng.
  • Thép: hàn điện hoặc hàn hơi, rót kim loại lỏng, phun phủ kim loại.
  • Hợp kim nhôm: hàn TIG hoặc hàn MIG, phun phủ kim loại.
  • Hợp kim magie: hàn TIG hoặc hàn laser.
• Yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm:
  • Chi tiết chịu tải trọng lớn: hàn, rót kim loại lỏng, sử dụng vật liệu composite.
  • Chi tiết yêu cầu độ chính xác cao: hàn TIG hoặc hàn laser, phun phủ kim loại.
  • Chi tiết làm việc trong môi trường khắc nghiệt: phun phủ kim loại, sử dụng vật liệu composite.
• Chi phí sửa chữa:
  • Trát sơn hoặc nhựa: chi phí thấp nhất.
  • Hàn: chi phí trung bình.
  • Rót kim loại lỏng, phun phủ kim loại, sử dụng vật liệu composite: chi phí cao.
  • Nhiệt luyện: chi phí tùy thuộc vào kích thước chi tiết và chế độ nhiệt luyện.
• Thời gian sửa chữa:
  • Trát sơn hoặc nhựa: nhanh nhất.
  • Hàn: thời gian trung bình.
  • Rót kim loại lỏng, phun phủ kim loại, sử dụng vật liệu composite, nhiệt luyện: thời gian lâu nhất.

3. Quy trình sửa chữa khuyết tật vật đúc

• Kiểm tra và đánh giá khuyết tật:
  • Xác định loại, kích thước và vị trí khuyết tật.
  • Lựa chọn phương pháp sửa chữa phù hợp.
• Chuẩn bị bề mặt sửa chữa:
  • Làm sạch bề mặt, loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ và oxit.
  • Tạo rãnh hoặc vát mép nếu cần thiết.
• Tiến hành sửa chữa:
  • Thực hiện theo đúng quy trình của phương pháp sửa chữa đã chọn.
  • Đảm bảo chất lượng mối hàn hoặc lớp phủ.
• Kiểm tra chất lượng sau sửa chữa:
  • Kiểm tra ngoại quan, kích thước và cơ tính của chi tiết.
  • Sử dụng các phương pháp kiểm tra không phá hủy nếu cần thiết.
• Xử lý nhiệt sau sửa chữa (nếu cần):
  • Khử ứng suất dư hoặc cải thiện cơ tính vật liệu.
  • Thực hiện theo đúng chế độ nhiệt luyện đã chọn.

4. Ưu điểm và nhược điểm của các phương pháp sửa chữa

5. Lưu ý khi sửa chữa khuyết tật vật đúc

• Đảm bảo an toàn lao động:
  • Sử dụng đầy đủ trang bị bảo hộ cá nhân.
  • Tuân thủ các quy định về an toàn điện, hàn, nhiệt luyện.
• Lựa chọn vật liệu sửa chữa phù hợp:
  • Phù hợp với vật liệu vật đúc và yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm.
  • Đảm bảo tính tương thích giữa vật liệu sửa chữa và vật liệu vật đúc.
• Kiểm soát chất lượng sửa chữa:
  • Kiểm tra kỹ lưỡng sau mỗi công đoạn sửa chữa.
  • Đảm bảo chất lượng mối hàn hoặc lớp phủ đạt yêu cầu.
• Ghi chép đầy đủ thông tin sửa chữa:
  • Loại khuyết tật, phương pháp sửa chữa, vật liệu sử dụng, kết quả kiểm tra.
  • Lưu trữ hồ sơ sửa chữa để tham khảo và cải tiến quy trình.

Sửa chữa khuyết tật vật đúc là giải pháp tối ưu giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Việc lựa chọn phương pháp sửa chữa phù hợp, thực hiện đúng quy trình và kiểm soát chất lượng chặt chẽ sẽ giúp đảm bảo hiệu quả sửa chữa và độ bền của sản phẩm.